CHỈ THỊ
Về công tác phòng, chống thiên tai, lụt, bão và tìm kiếm, cứu nạn năm 2012
______________________________
Năm 2011, Chính phủ, Ban Chỉ đạo Phòng, chống lụt bão Trung ương, Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn đã chỉ đạo kịp thời, sâu sát, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các địa phương đã chủ động trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, góp phần hạn chế được nhiều thiệt hại. Trước diễn biến thiên tai ngày càng cực đoan, bất thường, khó dự báo; để chủ động ứng phó với thiên tai trong năm 2012, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ban Chỉ đạo Phòng, chống lụt, bão Trung ương, Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn, các Bộ, ngành và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai thực hiện tốt một số việc sau đây:
1. Tổ chức tổng kết, rút kinh nghiệm công tác phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn năm 2011, trên cơ sở đó xây dựng phương án, nhiệm vụ năm 2012 sát với tình hình thực tế, có tính đến những yếu tố bất thường do biến đổi khí hậu; củng cố, kiện toàn Ban Chỉ đạo, Chỉ huy phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn các cấp từ trung ương đến cơ sở.
2. Tiếp tục thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020, Đề án Quy hoạch tổng thể lĩnh vực tìm kiếm cứu nạn đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2020, Đề án nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý thiên tai dựa vào cộng đồng. Lồng ghép phòng, tránh thiên tai, biến đổi khí hậu, nước biển dâng vào quy hoạch, dự án của ngành, địa phương. Tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về các loại hình thiên tai và biện pháp phòng, tránh; bổ túc kiến thức, phổ biến kinh nghiệm trong công tác phòng, chống thiên tai, lụt, bão cho các cán bộ mới được bổ nhiệm phụ trách lĩnh vực.
3. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương:
Rà soát, cập nhật, xác định những khu vực nguy hiểm khi xảy ra mưa, lũ, bão trên địa bàn (kể cả khu vực thoát lũ ở hạ lưu hồ chứa), chủ động di dời dân ra khỏi khu vực nguy hiểm; trường hợp chưa tổ chức tái định cư lâu dài, phải có phương án và sẵn sàng thực hiện sơ tán dân khi cần thiết. Kiểm tra lại lực lượng, phương tiện, vật tư, kinh phí để thực hiện tốt phương châm “bốn tại chỗ”; chủ động dự trữ lương thực, thuốc men, nhu yếu phẩm tại vùng thường xuyên bị chia cắt khi có mưa lũ đến từng thôn, xã; bố trí thiết bị, phương tiện cứu nạn tại chỗ, vật tư và kinh phí dự phòng đến cấp huyện.
- Các tỉnh, thành phố có đê hoàn thành việc tu bổ, duy tu bảo dưỡng hệ thống đê, kè, cống trên địa bàn trước mùa mưa lũ; huy động các nguồn lực đẩy nhanh tiến độ các dự án phòng, chống lũ lụt, ngập úng, củng cố nâng cấp đê điều. Kiểm tra, đánh giá hiện trạng đê, kè, cống, xây dựng phương án bảo vệ các khu vực trọng điểm, xung yếu; bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện sẵn sàng cứu hộ đê khi xảy ra sự cố trong mùa mưa lũ.
- Các tỉnh, thành phố ven biển kiểm tra, rà soát công tác đăng ký, đăng kiểm tàu cá, tàu thuyền vận tải, du lịch theo phân cấp; phối hợp với lực lượng biên phòng tuyến biển kiểm tra điều kiện kỹ thuật, trang thiết bị đảm bảo an toàn trên các tàu thuyền trước khi ra biển (nhất là thiết bị thông tin liên lạc, phương tiện cứu sinh), không để tàu thuyền không đảm bảo an toàn ra khơi; chủ động nắm chắc số lượng tàu thuyền và ngư dân của địa phương còn hoạt động trên biển khi có bão, áp thấp nhiệt đới để hướng dẫn di chuyển tránh, trú bão an toàn.
- Các tỉnh miền núi, trung du triển khai các biện pháp cảnh báo nguy cơ xảy ra lũ quét, lũ ống, sạt lở đất, trang bị phương tiện thông tin liên lạc, truyền tin tới các thôn, bản để phục vụ cảnh báo và triển khai tìm kiếm cứu nạn khi xảy ra các tình huống khẩn cấp.
- Các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long tập trung khắc phục các đoạn đê bao, bờ bao bị sạt lở, tràn vỡ trong mùa lũ năm 2011, tiếp tục điều chỉnh thời vụ để chủ động né tránh lũ, bảo vệ sản xuất; rà soát phương án bảo đảm an toàn tính mạng cho nhân dân, nhất là đối với người già, trẻ em, phụ nữ.
4. Ban Chỉ đạo phòng, chống lụt, bão Trung ương: Kiểm tra công tác chuẩn bị phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn năm 2012 của các địa phương, đặc biệt là phương án đảm bảo an toàn đê điều, hồ đập, dân cư, bố trí vật tư, phương tiện, nhu yếu phẩm theo phương châm “bốn tại chỗ”. Tập huấn kỹ thuật chuyên môn về phòng, chống lụt, bão cho lực lượng chuyên trách và cán bộ cấp huyện. Từng bước hiện đại hóa văn phòng thường trực, tăng cường phương tiện để đáp ứng yêu cầu tham mưu, chỉ đạo phòng, chống thiên tai kịp thời, chính xác. Tiếp tục triển khai thực hiện Quy chế báo tin động đất, cảnh báo sóng thần và Quy chế phòng, chống động đất, sóng thần. Chỉ đạo triển khai diễn tập phòng, chống thiên tai theo kế hoạch.
5. Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn: Kiểm tra số lượng, chủng loại phương tiện, vật tư phục vụ tìm kiếm, cứu nạn hiện có ở các trung tâm vùng, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trình Thủ tướng Chính phủ xuất, cấp, trang bị kịp thời các phương tiện, trang thiết bị thiết yếu cho các Bộ, ngành, địa phương trước mùa mưa, bão để chủ động ứng phó với các tình huống thiên tai, thảm họa. Tiếp tục triển khai các dự án bổ sung, nâng cấp phương tiện phục vụ tìm kiếm cứu nạn theo kế hoạch, bổ sung đủ số lượng cho dự trữ quốc gia, phù hợp với yêu cầu tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trong điều kiện cụ thể tại mỗi vùng. Chủ trì, phối hợp với các đơn vị, địa phương liên quan tổ chức luyện tập, diễn tập tìm kiếm cứu nạn. Khẩn trương chuẩn bị tốt công tác diễn tập ứng phó thiên tai khẩn cấp khu vực ASEAN vào năm 2013.
6. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các địa phương nơi có các hồ chứa thủy lợi, thủy điện tổ chức kiểm tra đánh giá mức độ an toàn của từng hồ trước mùa mưa bão; chỉ đạo sửa chữa, xử lý sự cố để đảm bảo an toàn hồ chứa; kiểm tra vận hành thử cửa van, thiết bị phục vụ cho xả lũ, bố trí thiết bị dự phòng, đảm bảo công trình xả lũ vận hành bình thường trong mọi điều kiện. Đối với những hồ không đảm bảo an toàn phải thực hiện cắt giảm dung tích hoặc không trữ nước vào hồ trong mùa mưa bão. Chỉ đạo các chủ hồ, đơn vị quản lý, vận hành hồ phối hợp chặt chẽ với Ban chỉ huy Phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn của địa phương trong việc xây dựng, phê duyệt phương án phòng, chống lụt, bão, đảm bảo an toàn hồ và hạ du; tổ chức diễn tập vận hành xả lũ (đối với những hồ có ảnh hưởng lớn đến dân cư khi xả lũ) để kiểm tra công tác phối hợp, thông báo, cảnh báo, sơ tán dân; thực hiện vận hành các hồ chứa theo quy trình đã được cấp thẩm quyền phê duyệt và cung cấp kịp thời, đầy đủ thông tin liên quan đến vận hành hồ chứa theo quy định.
- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Kiểm tra, đôn đốc các địa phương hoàn thành việc tu bổ, duy tu bảo dưỡng đê điều trước mùa mưa bão, đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình nâng cấp đê sông, đê biển. Chỉ đạo, hướng dẫn địa phương xây dựng, phê duyệt phương án bảo vệ đê điều, dân cư trong các tình huống thiên tai, bảo vệ các trọng điểm xung yếu; làm tốt công tác quản lý tàu thuyền hoạt động thủy sản, nắm chắc số lượng tàu thuyền hoạt động trên biển (nhất là tàu thuyền đánh bắt xa bờ); phổ biến, hướng dẫn kỹ thuật neo đậu tàu thuyền trong các khu tránh trú bão.
- Bộ Công Thương: Chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam phối hợp với chính quyền địa phương, các chủ hồ thủy điện xây dựng quy chế phối hợp trong việc tổ chức vận hành hồ theo quy trình được duyệt, góp phần cắt giảm lũ cho hạ lưu, đảm bảo an toàn cho công trình. Chỉ đạo dự trữ hàng hóa, nhu yếu phẩm cần thiết, đặc biệt lương thực và nước uống, sẵn sàng cung cấp cho vùng bị thiên tai, lụt, bão khi có yêu cầu.
7. Bộ Quốc phòng: Chỉ đạo chuẩn bị lực lượng, phương tiện sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ ứng cứu các tình huống khẩn cấp về lụt, bão; cứu hộ đê, đập khi có sự cố; tham gia tìm kiếm cứu nạn; giúp đỡ các địa phương khắc phục hậu quả thiên tai, lụt, bão, bảo đảm quân đội là lực lượng chủ lực trong phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai. Chỉ đạo lực lượng biên phòng phối hợp với chính quyền các địa phương ven biển kiểm tra việc trang bị phương tiện đảm bảo an toàn cho ngư dân hoạt động trên biển theo quy định; phối hợp với Đài thông tin Duyên hải và chính quyền địa phương nắm chắc số lượng, vị trí tàu thuyền trên biển, hướng dẫn di chuyển khi có bão, áp thấp nhiệt đới; sẵn sàng phương tiện, lực lượng tham gia tìm kiếm cứu nạn khi xảy ra sự cố.
8. Bộ Công an chỉ đạo xây dựng phương án đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội khi có thiên tai, lụt, bão xảy ra; phối hợp với chính quyền địa phương trong việc sơ tán dân, tham gia cứu hộ, cứu nạn, giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai; bố trí lực lượng phân luồng, hướng dẫn giao thông tại khu vực bị thiên tai, kiểm soát phương tiện giao thông qua các đoạn đường bị ngập sâu.
9. Bộ Giao thông vận tải: Chuẩn bị phương tiện, lực lượng đảm bảo giao thông trên các tuyến giao thông chính trong mọi tình huống khi xảy ra thiên tai, lụt, bão; bố trí vật tư dự phòng ở những vùng trọng điểm để kịp thời ứng cứu và thay thế khi cầu, đường, bến cảng… bị hỏng do thiên tai; xây dựng phương án phân luồng giao thông cho từng địa bàn cụ thể. Chỉ đạo cơ quan thuộc Bộ và các địa phương rà soát các công trình giao thông ảnh hưởng đến thoát lũ để có biện pháp xử lý; rà soát, chấn chỉnh công tác đăng ký, đăng kiểm, quản lý hoạt động của phương tiện vận tải thủy, hướng dẫn kỹ thuật neo đậu tàu thuyền khi có bão, áp thấp nhiệt đới, lũ để hạn chế thiệt hại do thiên tai.
10. Bộ Xây dựng: Rà soát các tiêu chuẩn, quy định về xây dựng nhà ở để chủ động ứng phó với thiên tai; tiếp tục thực hiện Chương trình xây dựng cụm, tuyển dân cư và nhà ở vùng thường xuyên ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long, đề án nâng cao điều kiện an toàn về nhà ở vùng thường xuyên ngập lũ ở miền Trung.
11. Bộ Tài nguyên và Môi trường: Tiếp tục hoàn thành việc xây dựng các quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông theo quy định; theo dõi, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy trình vận hành đã ban hành, kịp thời điều chỉnh để phù hợp với điều kiện thực tế. Chỉ đạo Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia tổ chức tốt công tác dự báo, phát các bản tin dự báo, cảnh báo về áp thấp nhiệt đới, bão, lũ, cải tiến nội dung, hình thức cung cấp thông tin dự báo phù hợp với từng đối tượng tiếp nhận; theo dõi, quan trắc, dự báo sớm lưu lượng lũ về các hồ chứa phục vụ chỉ đạo vận hành phòng, chống lũ có hiệu quả.
12. Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam chỉ đạo Viện Vật lý địa cầu trong việc thu thập, xử lý thông tin để kịp thời báo tin động đất, cảnh báo sóng thần cho các Bộ, ngành, địa phương và nhân dân biết để triển khai các biện pháp phòng tránh.
13. Bộ Thông tin và Truyền thông: Bảo đảm mạng thông tin phục vụ phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn thông suốt trong mọi tình huống; chỉ đạo các đài phát thanh, truyền hình, các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin kịp thời; chính xác những bản tin cảnh báo, dự báo, thông báo về thiên tai, chỉ đạo ứng phó của cơ quan chức năng; tiếp tục thực hiện chương trình tuyên truyền, phổ biến kiến thức về phòng, tránh thiên tai.
14. Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và các phương tiện thông tin đại chúng phối hợp chặt chẽ với cơ quan dự báo, cảnh báo, Ban Chỉ đạo phòng, chống lụt bão Trung ương, Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn và các cơ quan liên quan thực hiện đưa tin chính xác, kịp thời về tình hình diễn biến của thiên tai, lụt, bão và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo phòng, chống lụt, bão Trung ương, Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn đến các Bộ, ngành và địa phương; thực hiện các chương trình phổ biến kiến thức, nâng cao nhận thức của cộng đồng về các loại hình thiên tai và biện pháp phòng, tránh.
15. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính cân đối, ưu tiên bố trí vốn cho các dự án phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn: nâng cấp đê điều tại những khu vực xung yếu theo chương trình củng cố, nâng cấp đê sông, đê biển; sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa nước không đảm bảo an toàn; di dân ra khỏi vùng nguy hiểm; xử lý sạt lở bảo vệ đê điều, khu dân cư tập trung, cơ sở hạ tầng; mua sắm trang thiết bị tìm kiếm cứu nạn. Đồng thời, bố trí ngân sách dự phòng để hỗ trợ các Bộ, ngành và địa phương nhanh chóng khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất sau thiên tai.
16. Các Bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ được giao có trách nhiệm chỉ đạo, thực hiện tốt công tác phòng, chống thiên tai, lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn, khắc phục hậu quả do thiên tai, lụt, bão trong phạm vi Bộ, ngành mình; đồng thời, chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện, vật tư cần thiết để tham gia phòng, chống thiên tai, lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống lụt, bão Trung ương và Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn.
Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Chỉ thị này.