QUYẾT ĐỊNH
Phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020”
__________________________
THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ
Căn cứ Luật tổ chức Chính phủ ngày 25 tháng 12 năm 2001;
Căn cứ Luật công chứng số 82/2006/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2006;
Xét đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tư pháp,
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020” với những nội dung chủ yếu sau đây:
I. QUAN ĐIỂM VÀ MỤC TIÊU QUY HOẠCH
1. Quan điểm quy hoạch
a) Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng được xây dựng trên cơ sở bám sát Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020; phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương, nhằm đáp ứng một cách chủ động các yêu cầu công chứng ngày càng tăng của cá nhân, tổ chức.
b) Xác định công chứng là một dịch vụ công đặc biệt, công chứng viên được Nhà nước bổ nhiệm và ủy quyền thực hiện việc chứng nhận tính hợp pháp, tính xác thực của hợp đồng, giao dịch, tạo ra những bảo đảm pháp lý bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức phù hợp với Hiến pháp và pháp luật, ngăn ngừa rủi ro, tranh chấp. Tổ chức và hoạt động công chứng phải có tính ổn định và bền vững cao, cần sự quản lý, định hướng, điều tiết chặt chẽ của Nhà nước trong một Quy hoạch phát triển tổng thể của quốc gia và được triển khai thực hiện theo đúng Quy hoạch ở từng địa phương, bảo đảm việc xã hội hóa hoạt động công chứng có bước đi phù hợp, theo quy hoạch và lộ trình cụ thể.
2. Mục tiêu quy hoạch
a) Đến năm 2020, phát triển mạng lưới tổ chức hành nghề công chứng rộng khắp và phân bố hợp lý gắn với địa bàn dân cư trên toàn quốc, đáp ứng đầy đủ nhu cầu công chứng các hợp đồng, giao dịch của tổ chức, cá nhân trong xã hội, tăng cường tính an toàn pháp lý cho các hợp đồng giao dịch, bảo đảm các hợp đồng, giao dịch liên quan hoặc có khả năng liên quan đến chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản đều phải được công chứng.
b) Phát triển hoạt động công chứng theo hướng dịch vụ công, chuyên nghiệp hóa, xã hội hóa, đưa hoạt động công chứng Việt Nam hội nhập với khu vực và thế giới, phù hợp với thông lệ quốc tế.
II. NỘI DUNG QUY HOẠCH VÀ LỘ TRÌNH THỰC HIỆN QUY HOẠCH
1. Đến năm 2020, tổng số quy hoạch phát triển khoảng 1.700 tổ chức hành nghề công chứng trên cả nước, trong đó chủ yếu phát triển Văn phòng công chứng, củng cố các Phòng công chứng hiện có, tính toán lộ trình cổ phần hóa các Phòng công chứng đủ điều kiện, chuyển đổi các Phòng công chứng thành Văn phòng công chứng. Chỉ thành lập Phòng công chứng đối với những địa bàn còn khó khăn, chưa có điều kiện xã hội hóa công chứng để giảm gánh nặng cho biên chế và ngân sách nhà nước.
Lộ trình Quy hoạch theo 2 giai đoạn:
Giai đoạn 2011 - 2015: Quy hoạch phát triển khoảng 1.000 tổ chức hành nghề công chứng.
Giai đoạn 2016 - 2020: Quy hoạch phát triển khoảng 700 tổ chức hành nghề công chứng.
Nội dung định hướng quy hoạch phát triển và lộ trình thực hiện Quy hoạch tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020 của từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo Phụ lục đính kèm.
2. Việc quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải tuân thủ Quy hoạch đã được phê duyệt. Tùy thuộc vào tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, có thể điều chỉnh quy hoạch số lượng tổ chức hành nghề công chứng, tỷ lệ điều chỉnh không vượt quá 5% tổng số tổ chức hành nghề công chứng quy hoạch trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được phê duyệt.
Trường hợp điều chỉnh quy hoạch tổ chức hành nghề công chứng thấp hơn hoặc bằng 5% tổng số tổ chức hành nghề công chứng đã phê duyệt mà khác với nội dung quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt thì Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gửi Bộ Tư pháp đề xuất việc điều chỉnh quy hoạch để Bộ trưởng Bộ Tư pháp xem xét, quyết định.
Trường hợp điều chỉnh quy hoạch tổ chức hành nghề công chứng vượt quá 5% tổng số tổ chức hành nghề công chứng đã phê duyệt thì Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gửi Bộ Tư pháp đề xuất việc điều chỉnh quy hoạch để Bộ Tư pháp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
3. Đối với các địa bàn cấp huyện được thành lập mới thì quy hoạch bổ sung tối đa 02 tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn này, trường hợp địa bàn huyện mới có diện tích rộng, dân số đông, nhu cầu công chứng lớn, không thuận tiện cho nhân dân trong việc công chứng thì Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gửi Bộ Tư pháp đề xuất bổ sung quy hoạch tổ chức hành nghề công chứng để Bộ trưởng Bộ Tư pháp xem xét, quyết định.
4. Việc điều chỉnh quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng nêu tại Khoản 2, Khoản 3 Phần này phải phù hợp với Quyết định số 240/QĐ-TTg ngày 17 tháng 02 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ.
III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN QUY HOẠCH
1. Nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân có liên quan và toàn xã hội về vị trí, vai trò của hoạt động công chứng
Tổ chức quán triệt nhận thức của các cấp, các ngành về bản chất, vai trò, ý nghĩa của hoạt động công chứng đối với cải cách tư pháp, sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành đối với công tác công chứng; đồng thời tuyên truyền sâu rộng về vị trí, vai trò của công chứng trong toàn xã hội để công chứng trở thành nhu cầu tự nguyện của nhân dân.
Thời gian thực hiện: 2012 - 2020.
2. Hoàn thiện thể chế, chính sách về công chứng
Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật công chứng và các văn bản có liên quan đến công chứng theo hướng tăng cường quản lý nhà nước, vai trò của tổ chức xã hội nghề nghiệp, thực hiện cơ chế liên thông giữa cơ quan đăng ký nhà và quyền sử dụng đất, cơ quan thuế và tổ chức hành nghề công chứng để trao đổi, cung cấp, chia sẻ thông tin về bất động sản nhằm tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, thống nhất, đồng bộ, khả thi cho hoạt động công chứng và thuận tiện cho nhân dân.
Nghiên cứu xây dựng “bản đồ” quy hoạch các tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020.
Nghiên cứu xây dựng Đề án cổ phần hóa các Phòng công chứng theo lộ trình phù hợp.
Thời gian thực hiện: 2012 - 2020.
3. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động công chứng
a) Nghiên cứu, đề xuất xây dựng cơ chế đổi mới hoạt động quản lý nhà nước đối với hoạt động công chứng theo hướng bảo đảm quản lý nhà nước đồng bộ, hiệu quả và đi vào thực chất, khắc phục những hạn chế, bất cập trong hoạt động quản lý nhà nước về công chứng hiện nay; tăng cường vai trò tự quản của tổ chức xã hội - nghề nghiệp của công chứng viên.
b) Chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, thanh tra tổ chức, hoạt động công chứng theo định kỳ, đột xuất nhằm phát hiện và xử lý kịp thời đối với những vi phạm trong hoạt động công chứng; đẩy mạnh công tác hướng dẫn nghiệp vụ, kiểm tra, thanh tra trong lĩnh vực công chứng; thực hiện trao đổi, chia sẻ những kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm về kỹ năng hành nghề trong hoạt động công chứng.
c) Tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh chuyển giao việc chứng thực các hợp đồng, giao dịch từ Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã sang tổ chức hành nghề công chứng đối với những địa bàn cấp huyện có tổ chức hành nghề công chứng đảm đương được nhiệm vụ chứng nhận hợp đồng, giao dịch trên địa bàn theo Nghị định số 88/2009/NĐ-CP ngày 19 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Tiến tới thực hiện việc chuyển giao toàn bộ các hợp đồng, giao dịch do Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã đang chứng thực liên quan hoặc có khả năng liên quan đến chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản sang cho các tổ chức hành nghề công chứng thực hiện nhằm bảo vệ tốt quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch, góp phần tăng cường quản lý xã hội bằng pháp luật, pháp chế xã hội chủ nghĩa.
d) Xây dựng Đề án cơ sở chia sẻ dữ liệu thông tin chung về công chứng bất động sản, đẩy mạnh chủ trương tin học hóa công chứng.
đ) Tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa tổ chức, hành nghề công chứng với cơ quan đăng ký nhà, đất; cơ quan thuế, tạo tiền đề cho cơ chế liên thông trong việc thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến giao dịch về bất động sản.
e) Tăng cường hợp tác quốc tế về công chứng, tranh thủ hỗ trợ của các nước, các tổ chức quốc tế cho hoạt động công chứng.
Thời gian thực hiện: 2012 - 2020.
4. Thu hút nguồn lực tham gia hoạt động hành nghề công chứng; nâng cao số lượng, chất lượng đội ngũ công chứng viên
a) Xây dựng cơ chế, chính sách thu hút các nguồn lực tham gia hoạt động hành nghề công chứng, chú trọng những người được đào tạo cử nhân luật ở nước ngoài để tăng cường số lượng, chất lượng công chứng viên, tăng cường tổ chức hành nghề công chứng có quy mô lớn. có tính chuyên nghiệp cao; quy hoạch phát triển đội ngũ công chứng viên đến năm 2020 gắn với Quy hoạch tổng thể phát triển các tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020.
b) Xây dựng chương trình chuẩn quốc gia về đào tạo nghề công chứng theo hướng tiếp cận chương trình đào tạo tiên tiến của các nước trong khu vực và trên thế giới.
Cải tiến nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo nghề công chứng theo hướng tập trung vào kỹ năng hành nghề, kinh nghiệm thực tiễn; kết hợp việc giảng dạy lý thuyết với việc thực hành nghề tại các tổ chức hành nghề công chứng.
Tăng cường công tác bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, kiến thức pháp luật mới, kỹ năng hành nghề công chứng, quy tắc đạo đức hành nghề công chứng cho công chứng viên; tổ chức sát hạch định kỳ đối với công chứng viên đã được bổ nhiệm; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm đối với các công chứng viên. Tăng cường về số lượng, chất lượng và đạo đức nghề nghiệp của công chứng viên. Xây dựng đội ngũ công chứng viên giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sáng về đạo đức nghề nghiệp. Nâng cao chất lượng, uy tín của hoạt động công chứng để yêu cầu công chứng trở thành một nhu cầu tự nguyện của nhân dân.
Thời gian thực hiện: 2012 - 2020.
5. Thành lập tổ chức xã hội - nghề nghiệp của công chứng viên
a) Năm 2011 - 2015: Thành lập tổ chức xã hội - nghề nghiệp của các công chứng viên ở một số tỉnh, thành phố lớn và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác có nghề công chứng phát triển.
Năm 2016 - 2020: Tiếp tục nhân rộng tổ chức xã hội - nghề nghiệp của công chứng viên ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn lại; thành lập tổ chức xã hội - nghề nghiệp của công chứng viên toàn quốc, tiến tới gia nhập Liên minh công chứng quốc tế trước năm 2015, nhằm phát huy tính tự quản của tổ chức xã hội - nghề nghiệp công chứng viên.
b) Ban hành các cơ chế, chính sách nhằm phát huy tối đa vai trò tự quản của tổ chức xã hội - nghề nghiệp của công chứng viên trong việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn về đào tạo, bồi dưỡng, trao đổi kinh nghiệm về quản lý, đạo đức nghề nghiệp theo quy định của pháp luật về hội trên cơ sở kết hợp với quản lý nhà nước.
Thời gian thực hiện: 2012 - 2020.
IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY HOẠCH
Để bảo đảm thực thi có hiệu quả, thống nhất Quy hoạch phát triển tổng thể tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020 trong cả nước, các Bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện tốt các nhiệm vụ cụ thể sau:
1. Bộ Tư pháp
a) Chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức công bố và triển khai thực hiện có hiệu quả Quy hoạch này.
b) Chỉ đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, thống kê, sắp xếp, đánh giá tình hình phát triển tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương mình bảo đảm việc phát triển tổ chức hành nghề công chứng của các địa phương theo đúng Quy hoạch đã được phê duyệt.
c) Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng “bản đồ” Quy hoạch các tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020.
d) Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách cổ phần hóa các Phòng công chứng theo lộ trình phù hợp.
đ) Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính nghiên cứu, xây dựng cơ chế liên thông giữa tổ chức hành nghề công chứng với cơ quan đăng ký nhà và quyền sử dụng; đất cơ quan thuế theo lộ trình phù hợp.
e) Phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin chung về bất động sản để tăng cường an toàn pháp lý cho các giao dịch về bất động sản theo lộ trình phù hợp.
g) Xem xét, quyết định hoặc báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc điều chỉnh quy hoạch số lượng, lộ trình phát triển tổ chức hành nghề công chứng cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của từng địa phương qua từng thời kỳ trong phạm vi được giao.
h) Chủ trì, phối hợp với các Bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức sơ kết thực hiện Quy hoạch sau khi kết thúc lộ trình thực hiện tại giai đoạn 2011 - 2015, tổng kết thực hiện Quy hoạch sau khi kết thúc lộ trình thực hiện tại giai đoạn 2016 - 2020 trong phạm vi toàn quốc, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
i) Thực hiện các nội dung quy định tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 Phần III liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ mình.
2. Bộ Tài chính
a) Bảo đảm ngân sách cấp hàng năm cho việc thực hiện Quy hoạch tổng thể theo quy định của Luật ngân sách nhà nước.
b) Phối hợp với Bộ Tư pháp nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách cổ phần hóa các Phòng công chứng theo lộ trình phù hợp; thực hiện nhiệm vụ quy định tại các Điểm d, đ Khoản 1 Phần này.
c) Thực hiện các nội dung quy định tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 Phần III liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ mình.
3. Bộ Nội vụ
a) Phối hợp với Bộ Tư pháp hướng dẫn Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành lập tổ chức xã hội - nghề nghiệp của công chứng viên; thực hiện nhiệm vụ quy định tại các Điểm c, d, e Khoản 1 Phần này.
b) Thực hiện các nội dung quy định tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 Phần III liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ mình.
4. Bộ Tài nguyên và Môi trường
a) Chủ trì phối hợp với Bộ Tư pháp nghiên cứu xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin chung về bất động sản để tăng cường an toàn pháp lý cho các giao dịch về bất động sản; thực hiện nhiệm vụ quy định tại các Điểm đ, e Khoản 1 Phần này.
b) Thực hiện các nội dung quy định tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 Phần III liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ mình.
5. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
a) Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Quy hoạch tổng thể tại địa phương mình theo đúng quan điểm, mục tiêu, số lượng tổ chức hành nghề công chứng, lộ trình phát triển đã được phê duyệt tại Quy hoạch này. Đối với những tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phát triển tổ chức hành nghề công chứng chưa phù hợp với Quy hoạch này, cần xây dựng các giải pháp, lộ trình sắp xếp các tổ chức hành nghề công chứng, bảo đảm thực hiện việc phát triển tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương theo đúng Quy hoạch đã phê duyệt.
b) Rà soát, đánh giá việc thực hiện Quy hoạch tại địa phương mình. Trong trường hợp cần thiết phải điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên địa phương mình thì Ủy ban nhân dân gửi đề xuất về Bộ Tư pháp để Bộ trưởng Bộ Tư pháp xem xét, quyết định hoặc báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
c) Thực hiện các biện pháp phát triển tổ chức hành nghề công chứng, chú trọng phát triển Văn phòng công chứng theo chủ trương xã hội hóa phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương mình.
d) Tổ chức sơ kết thực hiện Quy hoạch tại địa phương mình sau khi kết thúc lộ trình thực hiện tại giai đoạn 2011 - 2015, tổng kết thực hiện Quy hoạch sau khi kết thúc lộ trình thực hiện tại giai đoạn 2016 - 2020.
đ) Rà soát, đánh giá tình hình tổ chức và hoạt động của các Phòng công chứng trên địa phương mình, đề xuất cổ phần hóa các Phòng công chứng đủ điều kiện theo lộ trình phù hợp.
e) Bảo đảm điều kiện về kinh phí và các điều kiện khác cho việc thực hiện Quy hoạch của địa phương mình.
g) Thực hiện các nội dung quy định tại các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 Phần III liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của địa phương mình.
Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký ban hành.
Điều 3. Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức triển khai thực hiện, sơ kết, tổng kết thực hiện “Quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng đến năm 2020”.
Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./