CHỈ THỊ
Về đẩy mạnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế
_____________________________
Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế (sau đây gọi tắt là điều trị thay thế) đóng vai trò quan trọng trong phòng, chống HIV/AIDS, làm giảm nhu cầu sử dụng ma túy và vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự xã hội, phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương và của cả nước.
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 96/2012/NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2012 quy định về điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế (sau đây gọi tắt là Nghị định số 96/2012/NĐ-CP). Các Bộ, ngành liên quan đã ban hành hướng dẫn và huy động nguồn lực để hỗ trợ địa phương triển khai thực hiện, trong đó tập trung triển khai, mở rộng điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone.
Tuy nhiên, đến ngày 15 tháng 10 năm 2014, mới có 38/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai điều trị Methadone cho 21.613 người nghiện chất dạng thuốc phiện, đạt 27% so với mục tiêu điều trị cho 80.000 người vào cuối năm 2015, chiếm 12% số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Nguyên nhân của việc chậm triển khai điều trị thay thế chủ yếu là do cấp ủy, chính quyền ở nhiều địa phương còn thiếu sự quan tâm, đầu tư, huy động nguồn lực, còn có tư tưởng ỷ lại, trông chờ hỗ trợ từ Trung ương, trong khi nguồn lực tài trợ quốc tế cắt giảm nhanh và đầu tư từ ngân sách nhà nước còn hạn chế; công tác truyền thông chưa thực sự được chú trọng.
Để đẩy nhanh tiến độ điều trị thay thế trong tình hình kinh phí giảm mạnh, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương, nghiêm túc triển khai thực hiện điều trị thay thế theo quy định tại Nghị định số 96/2012/NĐ-CP, thực hiện có hiệu quả các nội dung liên quan tại Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 04 tháng 10 năm 2014 của Chính phủ, đẩy mạnh công tác truyền thông, tăng cường huy động, quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, tập trung thực hiện một số nhiệm vụ cấp bách sau:
1. Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương:
a) Chỉ đạo khẩn trương rà soát, cập nhật số lượng người nghiện chất dạng thuốc phiện thực tế tại địa phương làm căn cứ lập kế hoạch thiết lập các cơ sở điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện theo quy định tại Khoản 2, Điều 31 Nghị định số 96/2012/NĐ-CP;
b) Khẩn trương xây dựng kế hoạch, đồng thời bảo đảm cân đối, lồng ghép triệt để cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực và kinh phí để tổ chức triển khai kế hoạch điều trị bằng thuốc Methadone đạt chỉ tiêu được giao theo Quyết định số 1008/QĐ-TTg ngày 20 tháng 6 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao chỉ tiêu bệnh nhân được điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone năm 2014 và 2015; đôn đốc các cơ sở điều trị Methadone đã được thành lập đẩy nhanh việc tiếp nhận, điều trị bệnh nhân theo hướng dẫn của Bộ Y tế;
c) Chỉ đạo đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cho lãnh đạo các cấp về ý nghĩa, tầm quan trọng của điều trị thay thế; đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về điều trị thay thế đến mọi tầng lớp nhân dân, ưu tiên nhóm đối tượng là người nghiện ma túy để tham gia chương trình điều trị;
d) Chỉ đạo Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhanh chóng xác nhận đơn đề nghị tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế cho người có nhu cầu; chỉ đạo các cơ quan liên quan kiểm tra, giám sát việc xét chọn bệnh nhân tham gia điều trị của các cơ sở điều trị thay thế theo các quy định tại Mục 1, Chương II Nghị định số 96/2012/NĐ-CP, bảo đảm khách quan, minh bạch, giảm thời gian chờ đợi;
đ) Chỉ đạo Sở Nội vụ phối hợp với Sở Y tế và các cơ quan liên quan tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh trong việc bố trí, huy động nhân lực sẵn có cho các cơ sở công lập điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện;
e) Chỉ đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh việc chuyển đổi hoặc lồng ghép hoạt động điều trị thay thế tại các cơ sở cai nghiện, cơ sở xã hội thuộc thẩm quyền quản lý; thực hiện đồng bộ các hoạt động tư vấn tâm lý, nâng cao sức khỏe, giáo dục kỹ năng sống, học nghề và tư vấn nghề nghiệp, tạo việc làm phù hợp giúp bệnh nhân tham gia điều trị ổn định tâm lý, dự phòng tái nghiện ma túy;
g) Chỉ đạo Công an tỉnh và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội không áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người đang tham gia điều trị thay thế trong trường hợp người đó không vi phạm các quy định tại Khoản 2, Điều 21 Nghị định số 96/2012/NĐ-CP.
2. Bộ Y tế:
a) Chỉ đạo, hướng dẫn và đôn đốc các địa phương, đặc biệt là các tỉnh trọng điểm về ma túy và HIV/AIDS thiết lập ngay các cơ sở điều trị Methadone theo quy định, tại Khoản 2, Điều 31 Nghị định số 96/2012/NĐ-CP;
b) Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính khẩn trương xây dựng, ban hành khung giá dịch vụ điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone, trong đó cho phép tính chi phí nhân công thuê ngoài (thuê hợp đồng lao động) vào giá dịch vụ điều trị Methadone;
c) Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, và các cơ quan liên quan bảo đảm nguồn cung thuốc Methadone đáp ứng nhu cầu của các địa phương;
d) Hoàn thiện các hướng dẫn về chuyên môn; hỗ trợ các địa phương tổ chức tập huấn cho cán bộ làm việc tại các cơ sở điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện từ các nguồn huy động được;
đ) Làm đầu mối đôn đốc, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc triển khai điều trị thay thế tại các địa phương; định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình và kết quả thực hiện, đặc biệt là kết quả về chỉ tiêu điều trị Methadone.
3. Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư cân đối đủ kinh phí mua thuốc Methadone; hướng dẫn các địa phương huy động nguồn lực để triển khai điều trị thay thế; chỉ đạo Tổng cục Hải quan phối hợp quản lý, sử dụng với các cơ quan liên quan đẩy mạnh công tác quản lý và đấu tranh phòng ngừa thẩm lậu ma túy vào nước ta.
4. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng hướng dẫn triển khai điều trị thay thế và tổ chức triển khai điều trị thay thế trong các cơ sở cai nghiện, cơ sở xã hội thuộc thẩm quyền quản lý; đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án đổi mới công tác cai nghiện ma túy tại Việt Nam đến năm 2020 theo quy định tại Quyết định số 2596/QĐ-TTg ngày 27 tháng 12 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ.
5. Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng hướng dẫn triển khai điều trị thay thế, tổ chức triển khai điều trị thay thế trong các cơ sở thuộc thẩm quyền quản lý; hướng dẫn các địa phương thực hiện đúng các quy định về áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định số 221/2013/NĐ-CP ngày 30 tháng 12 năm 2013 của Chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; chỉ đạo các lực lượng quyết liệt đấu tranh trấn áp tội phạm ma túy và phòng ngừa thẩm lậu ma túy vào nước ta.
6. Bộ Quốc phòng chỉ đạo Bộ Tư lệnh bộ đội biên phòng phối hợp với các cơ quan liên quan quyết liệt đấu tranh trấn áp tội phạm ma túy và phòng ngừa thẩm lậu ma túy vào nước ta.
7. Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo cơ quan thông tin, truyền thông các cấp đổi mới phương thức truyền thông, lấy phòng ngừa là chính; tập trung vào các đối tượng có hành vi nguy cơ cao, địa bàn trọng điểm, vùng sâu vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đẩy mạnh cung cấp thông tin về chương trình điều trị thay thế đến mọi tầng lớp dân cư, đặc biệt ưu tiên cho nhóm đối tượng người nghiện ma túy và gia đình họ.
8. Ủy ban quốc gia Phòng, chống AIDS và Phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình phối hợp truyền thông về phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm đã được ký kết giữa Ủy ban Quốc gia với Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và Thông tấn xã Việt Nam.
9. Đề nghị Mặt trận tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội tại Trung ương và địa phương chủ động tham gia, tích cực phối hợp với các cơ quan, ban ngành liên quan để đẩy mạnh triển khai điều trị thay thế trong cả nước.
Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Chỉ thị này./.